Disleksi testi nasıl yapılır, hangi aşamalardan geçer?

Disleksi, bireylerin okuma, yazma, heceleme ve bazen konuşma becerilerini etkileyen nörolojik temelli bir öğrenme güçlüğüdür. Disleksi testi, bu güçlüğün teşhis edilmesi için kullanılan kapsamlı bir değerlendirme sürecidir. Test genellikle bir uzman (psikolog, eğitim psikoloğu veya özel eğitim uzmanı) tarafından yapılır ve çeşitli aşamalardan oluşur. İşte disleksi testinin nasıl yapıldığı ve hangi aşamalardan geçtiğine dair detaylı bir açıklama:

Bu aşama, test sürecinin başlangıcıdır ve genellikle aile, öğretmen veya bireyin kendisinden gelen şikayetlerle başlar. Uzman, bireyin geçmişini, akademik performansını ve davranışlarını değerlendirir. Amaç, disleksi belirtilerini (örneğin, okuma hızında yavaşlık, harf karıştırma veya yazım hataları) tespit etmektir. Bu aşamada şunlar yapılır:

• Aile ve öğretmen görüşmeleri: Bireyin gelişimsel geçmişi ve okul performansı hakkında bilgi toplanır.
• Gözlem: Bireyin sınıf içi veya bireysel etkinliklerdeki davranışları izlenir.
• Tarama testleri: Hızlı bir şekilde olası risk faktörlerini belirlemek için basit anketler veya kısa testler uygulanabilir.

Eğer ön değerlendirme disleksi şüphesi doğurursa, kapsamlı bir test süreci başlatılır. Bu aşama, standartlaştırılmış testler ve ölçekler kullanılarak bireyin bilişsel, akademik ve dil becerilerinin detaylı bir şekilde incelenmesini içerir. Testler genellikle bireysel olarak uygulanır ve birkaç saat sürebilir. Temel bileşenler şunlardır:

• Zeka testleri: Bireyin genel bilişsel yeteneklerini ölçmek için kullanılır (örneğin, WISC-IV gibi testler). Disleksi teşhisinde, zeka ile okuma becerileri arasındaki fark önemlidir.
• Akademik başarı testleri: Okuma, yazma, matematik ve heceleme becerilerini değerlendiren testler uygulanır. Örneğin, okuma hızı, doğruluk ve anlama düzeyi ölçülür.
• Dil ve fonolojik işlemleme testleri: Disleksinin temelinde sıklıkla fonolojik farkındalık sorunları yatar, bu nedenle sesleri ayırt etme, kelime dağarcığı ve dil becerileri test edilir.
• Görsel ve işitsel işlemleme testleri: Harf veya sembolleri tanıma, işitsel bellekle ilgili görevler değerlendirilir.

Testler tamamlandıktan sonra, uzman elde edilen verileri analiz eder. Bu aşamada, bireyin performansı yaş ve sınıf düzeyine göre normlarla karşılaştırılır. Disleksi teşhisi için, bireyin beklenen seviyenin altında okuma veya yazma becerileri göstermesi, ancak normal veya üstün zeka düzeyine sahip olması gibi kriterler aranır. Analiz sırasında şunlar yapılır:

• Puanlama: Test sonuçları puanlanır ve standart sapmalar hesaplanır.
• Karşılaştırma: Bireyin güçlü ve zayıf yönleri belirlenerek, disleksi belirtileriyle uyumluluk kontrol edilir.
• Dışlama: Diğer olası nedenler (görme veya işitme sorunları, duygusal faktörler) ele alınır.

Analiz sonucunda uzman, disleksi teşhisi koyabilir veya ek değerlendirmeler önerebilir. Bu aşamada, detaylı bir rapor hazırlanır. Raporada şunlar yer alır:

• Teşhis sonucu: Disleksi olup olmadığı belirtilir ve derecesi açıklanır.
• Öneriler: Bireye özgü müdahale planları, eğitim stratejileri ve destekleyici kaynaklar önerilir (örneğin, özel eğitim programları veya teknoloji destekleri).
• Takip: İlerlemenin izlenmesi için düzenli kontroller önerilebilir.

Teşhis konduktan sonra, test süreci müdahale aşamasıyla devam eder. Bu, disleksi ile yaşamayı kolaylaştırmak için pratik adımları içerir:

• Bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP): Okul veya uzmanlar tarafından hazırlanır.
• Terapi ve eğitim: Okuma terapileri, dil terapileri veya özel dersler düzenlenir.
• Aile ve okul işbirliği: Sürecin etkinliğini artırmak için iletişim sağlanır.

Disleksi testi, erken teşhis ve doğru müdahale için hayati öneme sahiptir. Eğer şüpheniz varsa, bir sağlık veya eğitim kurumuna başvurmanız önerilir. Unutmayın, disleksi bir zeka sorunu değildir ve uygun destekle bireyler başarılı bir yaşam sürdürebilir.